مجازات شرب خمر
مجازات شرب خمر در قانون مجازات اسلامی ایران از جمله مجازاتهای حدی است که از دیرباز در اسلام وجود داشته است. این مجازات با هدف جلوگیری از اعتیاد به مشروبات الکلی و پیامدهای منفی آن وضع شده است. در اسلام نوشیدن شراب حرام است. اما شاید برایتان سوال باشد که علت آن چیست؟ در اسلام، خمر به مایعی اطلاق میشود که مستی ایجاد کند. انسان در حالت مستی ممکن است باعث ارتکاب جرم شود، بنابراین نوشیدن شراب و فعالیتهای مرتبط با خرید و فروش آن در دین اسلام حرام است. این ممنوعیت نه تنها از منظر دینی وجود دارد بلکه در قوانین جزا نیز مجازاتهای خاصی برای آن تعیین شده است. در ادامهی این مقاله به بررسی مجازات شرب خمر میپردازیم.
شرب خمر چیست
تصریح شده است که شرب خمر به عنوان یک جرم در قانون مجازات اسلامی سال ۹۲، از ترکیب دو کلمه “شرب” و “خمر” برآمده است. در اینجا، “شرب” به معنای نوشیدن و “خمر” به معنای مایع مستکننده است. بنابراین، شرب خمر به معنای نوشیدن مایعی که مستی آورد میباشد. طبق آیات قرآنی و مواد قانونی، مصرف هر نوع مایع مستکننده، به هر شکلی که باشد (نوشیدن، تزریق، یا تدخین) حرام است و در قانون اسلامی به عنوان یک جرم محسوب شده و مجازاتی برای آن تعیین شده است.
مصادیق خمر
خمر اصطلاحی است که به هر مایعی که مستی ایجاد کند اطلاق میشود. در قانون، هر نوع مایعی که منجر به مستی گردد، مورد مجازات قرار میگیرد. شراب تهیه شده از موادی مانند گندم، جو، ارزن، خرما، کشمش، برنج، سیب به عنوان مصداقهای خمر شناخته میشود و خرید، فروش، و مصرف آن با پیگرد قانونی همراه است. مایعات الکلی که به شیوههای شیمیایی تهیه میشوند، مانند ودکا، ویسکی، لاگر، شامپاین و غیره، جزو مصادیق خمر قرار دارند و مصرف آنها حرام است. تفاوتی نمیکند که مایع مذکور خالص باشد یا با مواد دیگر ترکیب شده باشد؛ هر چند که تنها کافی است که مستی ایجاد کند تا مصرف آن به عنوان جرم شناخته شود.
مجازات خرید و فروش مشروبات الکلی
همانطور که اشاره شد، مصرف مشروبات الکلی به عنوان یک جرم در نظام حقوقی شناخته شده و منجر به مجازات حدی میشود. مجازات حدی به مجازاتی اشاره دارد که نوع و مقدار آن در اصول دینی مشخص شده و قانونگذار نمیتواند در آن تغییری ایجاد یا تخفیفی انجام دهد.
بر طبق ماده ۷۰۱ قانون مجازات اسلامی، استفاده علنی از مشروبات الکلی در اماکن عمومی منجر به اجرای حد شرعی شرب خمر و حبس تعزیری به مدت دو تا شش ماه خواهد شد.
ماده ۷۰۲ قانون مجازات اسلامی نیز فعالیتهایی همچون تولید، خرید، فروش، حمل و نگهداری مشروبات الکلی را تحت مجازات قرار میدهد. متخلف ممکن است به حبس تا یک سال، شلاق زدن تا هفتاد و چهار ضربه، و پرداخت جزای نقدی به اندازه ده برابر ارزش عرفی کالای یاد شده محکوم شود.
در ماده ۷۰۴ قانون مجازات اسلامی، ساخت اماکن برای مصرف شراب خمر یا دعوت مردم به این مکانها نیز با مجازات سه ماه تا دو سال حبس، هفتاد و چهار ضربه شلاق، و جزای نقدی تا حداکثر دوازده میلیون ریال تعیین شده است. به طور کلی، مشروبات الکلی و هر فعالیت مرتبط با آن میتواند منجر به مجازاتهای سنگینی شود.
استثنائات مجازات شرب خمر
بر اساس قانون مجازات اسلامی ایران، مجازات شرب خمر ۸۰ ضربه شلاق است. این مجازات برای همه افراد، اعم از مسلمان و غیرمسلمان، یکسان است. با این حال، در برخی موارد، مجازات شرب خمر اعمال نمیشود. این موارد عبارتند از:
شرب خمر برای درمان بیماری: اگر فردی به دلیل بیماری مجبور باشد از مسکر استفاده کند، مجازات شرب خمر برای او اعمال نمیشود. البته این موضوع باید توسط پزشک متخصص تأیید شود.
شرب خمر برای آزمایش: اگر فردی برای آزمایش از مسکر استفاده کند، مجازات شرب خمر برای او اعمال نمیشود. البته این موضوع باید توسط پزشک متخصص تأیید شود.
شرب خمر به صورت سهوی و بدون قصد: اگر فردی به صورت سهوی و بدون قصد مسکر مصرف کند، مجازات شرب خمر برای او اعمال نمیشود. برای مثال، اگر فردی در غذا یا نوشیدنی خود مسکر وجود داشته باشد و بدون اطلاع از آن آن را مصرف کند، مجازات شرب خمر برای او اعمال نمیشود.
در این موارد، با توجه به شرایط خاص، مجازات دیگری برای فرد تعیین میشود. برای مثال، اگر فردی به دلیل بیماری مجبور باشد از مسکر استفاده کند، ممکن است مجازات او به پرداخت جریمه یا انجام خدمات اجتماعی تبدیل شود. در قانون مجازات اسلامی ایران، یک استثنای دیگر نیز برای مجازات شرب خمر وجود دارد. طبق ماده ۲۶۶ قانون مجازات اسلامی، مجازات شرب خمر برای غیرمسلمانان در صورت تظاهر به آن، ۱۰۰ ضربه شلاق است. در این صورت، فرد غیرمسلمان به دلیل تظاهر به عمل حرام، مجازات بیشتری دریافت میکند.
رویکرد اسلام نسبت به شراب خواری و تحریم آن
دین اسلام با تأکید بر مفهوم تحریم، در کتب مقدس خود، تفاسیر قرآن، و احادیث پیامبران به منظور جلوگیری از شراب خواری تبیین و هشدارهای لازم را ارائه میدهد. این رویکرد تحریمی در اسلام نه تنها از طریق مواعظ دینی بلکه با استناد به آیات و احادیث و همچنین تعیین مجازاتهای سخت در قوانین دینی و قانونی به منظور کنترل شراب خواری به کار میرود.
با تأکید بر آیات قرآن و مجازاتهای حد تعیین شده در قانون مجازات اسلامی، شراب خواری به عنوان مصرف هر نوع مشروبی که عقل و حواس را از دست بدهد، تحت مجازات حد قرار میگیرد. به عنوان مثال، ماده ۲۶۴ این قانون مصرف مسکر را با تمام ابعاد آن، از جمله خوردن، تزریق، و تدخین، موجب حد شرعی میشمارد.
همچنین با توجه به مواد ۷۰۲ و ۷۰۴ این قانون، اقداماتی همچون ساخت اماکن برای شرب خمر یا دعوت مردم به این اماکن نیز مورد مجازات قرار میگیرد. این رویکرد تحریمی نه تنها از نظر دینی بلکه از منظر قانونی نیز قاطع و بدون امکان تغییر است.
استناد به مواد ۲۱۸ و ۳۸ قانون اساسی نیز نشان میدهد که اسلام هرگونه شکنجه و اجبار برای گرفتن اقرار یا کسب اطلاعات را ممنوع میداند و اقراری که تحت فشار انجام شود، اعتباری نخواهد داشت. طبق ماده ۲۱۸ قانون مجازات اسلامی، اگر متهم در کلانتری یا آگاهی یا نزد بازپرس به جرم شرب خمر اقرار کند، اما در دادگاه نزد قاضی اقرار خود را انکار کند و ادعا کند که اقرار او با تهدید و ارعاب یا شکنجه گرفته شده است، اعاده حیثیت او بدون نیاز به دلیل و سوگند پذیرفته میشود.
در نهایت، تطابق با این اصول و قوانین اسلامی نشان میدهد که مبارزه با شراب خواری در اسلام به عنوان یک رویکرد تحریمی و پیشگیرانه تلقی میشود که در پیشگیری از این مسئله و تقویت ارزشها و اخلاق جامعه نقش اساسی دارد.
نتیجه گیری
به طور کلی، مجازات شرب خمر در قانون اسلامی به عنوان یک جرم جدی مورد تصریح قرار گرفته است. مصرف هر نوع مایع مستکننده، با توجه به احکام قرآنی و قوانین اسلامی، حرام بوده و با مجازات حد خود همراه است. این مجازات شامل حبس، شلاق، و جزای نقدی میشود. قوانین دقیق و مقررات شرب خمر در قانون مجازات اسلامی به منظور حفظ اخلاق جامعه و جلوگیری از موارد سوءاست، و به تأکید بر احترام به اصول دینی و ارزشهای اسلامی اقدام نموده است.
